| ଆମ ନୃତ୍ୟ କଳା |
|
|
| ପୂର୍ବ ପୃଷ୍ଠା |
 ଓଡ଼ିଶୀ
ଭାରତର ୮ଟି ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ନୃତ୍ୟକଳା ମଧ୍ୟରୁ ଓଡ଼ିଶୀ ନୃତ୍ୟକଳା ଅନ୍ୟତମ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ପ୍ରଥମ ଶତାଦ୍ଦୀରେ ଖାରବେଳଙ୍କ ଶାସନ କାଳରେ ଖୋଦିତ ହୋଇଥିବା ରାଣୀ ଗୁମ୍ଫାରେ ଓଡ଼ିଶାର ଏହି ନୃତ୍ୟ ପରମ୍ପରାର ନିଦର୍ଶନ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ଶ୍ରୀ ମନ୍ଦିରର ଦେବଦାସୀ ନୃତ୍ୟ ଓ ଗୋଟିପୁଅ ନୃତ୍ୟରୁ ସାର ସଂଗ୍ରହ କରି ଓଡ଼ିଶୀ ନୃତ୍ୟକଳା ପରିପୁଷ୍ଟ ହୋଇଅଛି ଏହି ନୃତ୍ୟ ମଙ୍ଗଳାଚରଣ, ବଟୁ , ପଲ୍ଲବୀ, ଅଭିନୟ ଓ ମୋକ୍ଷନୃତ୍ୟ ଭଳି ୫ଟି ସୋପାନରେ ସମ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ଓଡ଼ିଶୀ ନୃତ୍ୟ ଶୈଳୀର ତ୍ରିଭଙ୍ଗ ଓ ଚଉକଭଙ୍ଗୀ ଏହାର ବିଶେଷତ୍ବ ଓଡ଼ିଶୀ ସଂଗୀତର ତାଳରେ ଏହି ନୃତ୍ୟ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହୁଏ ଓ ଏଥିରେ ହାରମୋନିଅମ୍, ବଂଶୀ, ମର୍ଦ୍ଦଳ ଓ ମଂଜିରା ଭଳି ବାଦ୍ୟ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ଓଡ଼ିଶାର ବିଭିନ୍ନ ମନ୍ଦିରରେ ଖୋଦିତ ଅପରୂପ ଲାସ୍ୟମୟ ଅଂଗଭଂଗୀ ଓ ମନୋରମ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିକୁ ନେଇ ଓଡ଼ିଶୀ ନୃତ୍ୟର ମାଧୁରୀ ସାରା ବିଶ୍ବରେ ଆଦୃତ ହୋଇଛି |
|
 ଘୁମୁରା
କଳାହାଣ୍ଡି ଅଞ୍ଚଳର ଲୋକନୃତ୍ୟ ଘମୁରା, ଏହି ନୃତ୍ୟରେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥିବା ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ରର ନାମାନୁସାରେ ନାମିତ ହୋଇଛି ଏହି ଘମୁରା ବାଦ୍ୟ ଯନ୍ତ୍ରଟିର ମୁହଁଟି ଗୋଧି ଚମଡାରେ ବନ୍ଧା ହୋଇଥାଏ ନର୍ତ୍ତକମାନେ କାନ୍ଧରେ ଝୁଲାଇ ନିଜ ଛାତି ପାଖରେ ରେ ରଖି ଏହାକୁ ବଜାଇଥାନ୍ତି ସେମାନେ ମୁଣ୍ଡରେ ପଗଡ଼ି ବାନ୍ଧି ମୟୂରଚୁଳ ଖୋସିଥାନ୍ତି ଅଣ୍ଟାରେ ଘାଗୁଡ଼ି ଓ ଗୋଡରେ ଘୁଙ୍ଗୁର ବାନ୍ଧିଥାନ୍ତି ଏହି ନୃତ୍ୟରେ ଛାନ୍ଦ, ଚୌପଦୀ ଓ ବିଭିନ୍ନ ପୌରାଣିକ କାହାଣୀକୁ ନେଇ ଗୀତ ପରିବେଷ୍ଟିତ ହୋଇଥାଏ ଦଶହରା, ନୂଆଖାଇ ତଥା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସାମାଜିକ ପର୍ବପର୍ବାଣିରେ ଏହା ପରିବେଷଣ କରାଯାଇଥାଏ |
|
 ଛଉ ନୃତ୍ୟ
ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ଏକ ବୀର ଜାତି ରୁପେ ବହୁ କାଳରୁ ପରିଚିତ ଏ ଦେଶର ପାଇକମାନେ ବିଜୟ ଅଭିଯାନରେ ଯାଉଥିବା ଅବସରରେ ନିଜ ନିଜ ଛାଉଣୀରେ ସମରାଭ୍ୟାସ କରିନ୍ତି ସମରାଭ୍ୟାସର ଏହି ଅଙ୍ଗଭଙ୍ଗୀ ଛଉ ନୃତ୍ୟରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥାଏ ‘ଛାଉଣୀ’ ବା ଶିବିରରୁ ‘ଛଉ’ ନାମ ଆସିଅଛି ବୋଲି ଭବେଷକମାନେ ମତ ଦିଅନ୍ତି ଏହି ଛଉ ନୃତ୍ୟରେ ରାମାୟଣ, ମହାଭାରତ ଓ ବିଭିନ୍ନ ପୌରାଣିକ କାହାଣୀଗୁଡ଼ିକୁ ଅଭିନୟକରି ପ୍ରଦର୍ଶନ କରାଯାଏ ଏଥିରେ ବୀରତ୍ବ ସୂଚକ ବାଦ୍ୟ ଧୁମୁସା, ନାଗରା, ଢୋଲ, ଯୋଡ଼ିମହୁରୀ ଓ କାହାଳୀ ଆଦି ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ଓଡ଼ିଶାର ମୟୂରଭଞ ଜିଲ୍ଲାର ଛଉନୃତ୍ୟ ଓ ଭାରତ ବାହାରେ ବେଶ୍ ଜନପ୍ରିୟ |
|
| କି ସୁନ୍ଦର ଆହା |
|
କି ସୁନ୍ଦର ଆହା କି ଆନନ୍ଦମୟ
ଏହି ବିଶାଳ ସଂସାର,
ଧନ୍ୟ ମହାପ୍ରଭୁ ମହିମା ତୁମ୍ଭର
ଅଟେ ଅନନ୍ତ ଅପାର
ସୂର୍ଯ୍ୟ, ଚନ୍ଦ୍ର, ତାରା ତୁମ୍ଭର ଆଜ୍ଞାରେ
ବରଷନ୍ତି ଜ୍ୟୋତିରାଶି,
ତୁମ୍ଭରି କୁସୁମ ପ୍ରତି ପ୍ରଭାତରେ
ହସଇ ଆନନ୍ଦେ ଭାସି
ପିତା ମାତା ବନ୍ଧୁ ଭାଇ ଭଗିନୀର
ହୃଦୟେ ଦେଇଛ ପ୍ରୀତି,
ତେଣୁ ମୁଁ ସଂସାରେ ରହିଛି ଆନନ୍ଦେ
ସୁଖ ଭୁଞି ନିତି ନିତି
ଦିଅ ଭକ୍ତି ପ୍ରଭୁ ହୃଦୟେ ମୋହର
ବିରାଜ ନିତ୍ୟ ତହିଁରେ,
ସତ୍ୟ ପଥେ ରହି ତୁମ୍ଭରି ଆଶ୍ରାରେ
ଯାଉ ମୋ ଦିନ ମହୀରେ
|
| ------------------ |
 |
| - ଭକ୍ତ କବି ମଧୁସୂଦନ ରାଓ - |
|